onlar konseyi ne demek?

Onlar Konseyi (İtalyanca: Consiglio dei Dieci) 1310-1797 yılları arasında Venedik Cumhuriyetinde iktidarın önde gelen yönetim kurullarından birisi olan gizli topluluk. Venedik genelinde kurulun varlığı genel olarak onaylansa da kurula karşı muhalefet de bulunmaktaydı.

Ortaya çıkışı

Onlar Konseyi 10 Temmuz 1310 tarihinde olağanüstü duruma karşı önlem olarak kurulmuştu. Bu tarihte Doçe’ye karşı ayaklanan Bajamonte Tiepolo’ya karşı olağanüstü yetkilerle donatılan kurul ayaklanmanın bastırılmasından sonra kapatılmamış, 1334 yılında kalıcı bir kurum haline gelmiştir.

Bileşimi

Onlar Konseyi on üyeden oluşmakta ve üyeleri Büyük Konsey¹ tarafından bir yıllığına seçilmekteydi. Pratikte doçe ve diğer asillerin katılmasıyla bileşim sayısı 17’yi buluyordu. Önemli konularda konuyla ilgili senatörler toplantılara çağrılsalar da bu çok nadir olurdu. Onlar Konseyi üyeleri arka arkaya iki kez seçilemez, aynı aileden iki farklı kişi de arka arkaya konsey üyesi olamazdı. Konsey üyeleri arasından seçilen bir kişi bir ay boyunca konseyin yönetimi görevini alırdı. Görev yaptıkları ay boyunca bu kişilerin yolsuzluk yapmasının ve rüşvet almasının önlenmesi için Palazzo Ducale’den çıkmaları yasaktı.

Faaliyetleri

Konsey, resmî olarak cumhuriyetin güvenliğinden, hükûmetin darbelere karşı korunmasından ve yolsuzluğa karşı mücadeleden sorumluydu. Ancak kolay toplanabiliyor ve karar yetkisine sahip olmasından dolayı git gide bütün hükûmet faaliyetlerinin karara bağlandığı kurul haline gelir. Başta Venedik dışişleri olmak üzere istihbarat, askeriye, yargı süreçlerinde tek yetkili hale gelir.

Yargılama

1539 yılında Onlar Konseyi aldığı kararla devletin güvenliğini tehdit eden meselelerde yargılama sürecini belirlemek için üyelerinden oluşan üç hâkim görevlendirir. Konseyin yetkisini ve iradesini temsil eden yargıçlar özellikle vatana ihanet davalarında görev alırdı. Ayrıca bu konuyla ilgili geniş bir istihbarat ve muhbir ağı hem Venedik'te hem de yurt dışı topraklarda oluşturulmuştur.

Muhalefet

Reform çabaları

Onlar Konseyi'nin artan gücü cumhuriyet yönetimindeki diğer kurulların tepkisini çekmeye başlar. Özellikle konsey 1457 yılında Doçe Francesco Foscari'yi zorla görevden alınca endişeler arttı. 1468 yılında Büyük Konsey, Onlar Konseyi'nin yetkilerini kısmaya yönelik bir hamle yaptıysa da başarılı olamadı.

Renier Zen

1627 yılında Onlar Konseyi üyesi olan Reiner Zen konseyde gördüğü despotluk ve yolsuzluklara karşı başkaldırmaya karar verir. Ayrılığın çıkış noktası konseyin Doçe Giovanni Cornaro’nun yakınları tarafından yapılan yolsuzlukların üzerine gidilmemesiydi. 27 Ekim 1627 tarihinde Zen, Büyük Konsey toplantısında Cornaro ailesini açıkça yolsuzlukla suçlayınca büyük olaylar çıkar. 30 Aralık 1627 tarihinde Reiner Zen maskeli suikatçilerin saldırısına uğrasa da yara almadan kurtulur. Saldırganların arasında Doçe’nin oğlu Giorgio Cornaro’nun yer aldığı anlaşılınca Zen kampanyasını yükseltir. 23 Temmuz 1628 günü toplanan Onlar Konseyi Renier Zen’in tutuklanıp sürgüne gönderilmesine karar verir. Bu dönemde Büyük Konsey Onlar Konseyi’nin güçlerini denetim altına almak için reform yapmaya çalışsa da başarılı olamayacak, bozuk yapı devam edecektir.

Çöküş

17.yüzyılın ikinci yarısıyla beraber gücünü kaybetmeye başlayan konsey resmî yetkilerini devam ettirse de artık ne kendi bünyesinde ne de ülkede yolsuzluğa, çöküşe engel olamaz durumdaydı. 1797 yılında Venedik Cumhuriyeti’nin çöküşüne kadar ismen varlığını sürdürmüştür. 1797 tarihinde imzalanan Campo Formio Antlaşması uyarınca Venedik Cumhuriyeti, Birinci Fransa Cumhuriyeti ve Habsburg Monarşisi arasında paylaşılmıştır.²